امیرعلی کاظمی پور در میان بحران COVID-19، بر خلاف تعطیلی بسیاری از اصناف، فروشگاه‌های اینترنتی دوره‌ای از رونق اقتصادی و رشد را تجربه کردند. اما با همه‌گیر شدن این ویروس و تلاش مجموعه‌ها برای عبور از این بحران عملکرد‌ها تقریبا یکسان شده است. تنها دلیلش هم COVID است. البته مجموعه‌هایی که رویکرد ظریف‌تری نسبت به شرایط داشتند نتیجه‌مطلوب‌تری هم گرفتند.
در طول تاریخ، وقایع قابل توجهی در جهان رخ داده است که رفتار، نگرش و سبک زندگی یک جامعه را تغییر داده است و احتمالا تصور اینکه چگونه در سال ۲۰۲۰ یک بیماری، روش زندگی ما را تغییر میدهد دور از انتظار نیست
طی چند ماه گذشته، ما مجبور شده‌ایم که در برخی از مسائل زندگیمان تجدید نظر کنیم. چگونه مواد غذایی خود مانند نان را تولید کنیم. چگونه معاشرت کنیم، چگونه با دوری از عزیزانمان خوشحال باشیم و شاید مهمترین آنها، چگونه تامین معاش کنیم.
گذشته از برخی کارگران و کارمندان ضروری در هر بخش، اکثریت عظیم جمعیت جهان یا شغل خود را از دست داده‌اند و یا مجبور به تغییرات اساسی در نحوه انجام آن شده‌اند. در حالی که بسیاری در این مدت رنج و سختی دیده‌اند، این تغییرات اجباری موج جدیدی از کارآفرینان را به وجود آورده است.
کسانی که امر پول‌سازی را به دست گرفته‌اند. هیچ وقت شروع کار آسان نبوده. چه از کار با شرکت‌های طراحی فروشگاه اینترنتی با قیمت مناسب و امکانات قابل توجه، چه دسترسی به محصول و تامین کننده (البته با تاخیر‌های احتمالی حمل و نقل در مارکت پلیس‌ها) و چه قوانین جدید فروشگاه‌های اینترنتی. سایت Forbes در گزارشی نشان داد که با همه‌گیر شدن ویروس کرونا تعداد فروشگاه‌های اینترنتی به اندازه ۴ تا ۶ سال رشد داشته است. یعنی تعداد فروشگاه‌های اینترنتی که در این مدت کم ایجاد شده به اندازه ۴ تا ۶ سال بوده است.
Shopify یکی از بزرگترین شرکت‌های طراحی فروشگاه اینترنتی با انتشار خبری نشان داد تعداد فروشگاه‌های اینترنتی که در نیمه دوم سال ۲۰۲۰ در این شرکت طراحی شده افزایش باورنکردنی ۹۷ درصدی نسبت به سال گذشته داشته است همچنین PayPal به عنوان یک درگاه اینترنتی بالاترین درآمد ماهانه در تاریخ شرکت را در آوریل سال ۲۰۲۰ ثبت کرده است. با توجه به این گزارشات می‌توان گفت افراد بیشتری خرید اینترنتی می‌کنند و افراد بیشتری اینترنتی می‌فروشند.
اما در این میان با فرصت‌های پیش آمده، این بازار هم به زودی اشباع خواهد شد. البته در ایران کمی دیر تر. چرا که با توجه به آمارها از حجم کل بازار کار در ایران تنها ۲ درصد از این بازار به صورت آنلاین می‌فروشند. و طبق این آمار دیجی‌کالا به عنوان بزرگترین فروشگاه اینترنتی در ایران مدعی شده که ۹۸ درصد این ۲ درصد را دیجی‌کالا پوشش میدهد. البته شنیده‌ها حاکی از آن است که در آینده‌ای نه چندان دور این حجم عظیم از تبادلات در دیجی کالا با ورود فروشگاه اینترنتی مارکت پلیس بامن‌شاپ کمتر خواهد شد. پس سوالی که از خودمان باید بپرسیم این است که چگونه در این بازار پر رقابت برجسته شویم؟ در دنیایی که تعداد قابل توجهی از افراد درآمدشان را به صورت اینترنتی خرج می‌کنند، چگونه ما جز فروشگاه‌هایی باشیم که مردم درآمدشان را با خدمات و محصولات ما خرج می‌کنند. موارد زیادی هستند که فروشگاه ما را نسبت به رقبای خود برجسته‌تر می‌کند. اما سه اصل اساسی وجود دارد که هم‌اکنون تمام فروشگاه‌های ایترنتی می‌توانند از آن استفاده کنند. این سه موضوع باعث می‌شود که فروشگاه شما نه تنها زنده بماند بلکه پیشرفت کند.
۱- تمرکز بر یک بخش کوچک اما کاملاً مشخص
شاید شما این جمله را یکبار و یا صدها بار شنیده باشید، اما اکنون مهمتر از هر زمان دیگری است که جای خود را مشخص کنید. البته مطمئن شوید که توان فروش در آن زمینه را دارید و از فراوانی محصولات مطمئن شوید. مشتریان می‌توانند در مورد فروشگاهی از آن خرید می‌کنند قضاوت کنند و تصمیم بگیرند. بنابراین، اگر خود را به عنوان یک متخصص در یک جایگان مناسب قرار ندهید، مشتریانی که به سمت شما می‌آیند احتمالا فروشگاه و یا شخص را پیدا می‌کنند که چنین باشد. با این حساب بسیاری از صاحبان فروشگاه‌های اینترنتی با همچین ایده‌ای موافق نیستند چرا که اگر در این زمینه موفق عمل کنند اینگونه فکر می‌کنند که سهم خود را از بازار کم کرده‌اند یا تعداد مشتریان آنها محدود شده است. ولی برعکس، مردم می‌خواهند محصولی را بخرند که احساس کنند برای خودشان ساخته شده است. محصولی که خواسته‌های فردی آنها را برآورده می‌کند. محصولی که نیاز آنها است. کسانی عمیقا این موضوع را درک می‌کنند که اینکار را کرده باشند و یا یکبار تجربه ناموفق در فروشگاه اینترنتی را دارند. به یاد داشته باشید، شما نمی‌توانید تمام خواسته‌های تمام افراد را فراهم کنید. علاوه بر این، شفافیت بیش از حد در مورد کسب و کار خود می‌تواند به شما به عنوان یک صاحب کسب و کار نیز کمک کند. شفافیت در نوع خدمات و کسب و کار خود کمک می‌کند تا بازاریابی خود را بیشتر و راحت تر با جمعیت اطرافمان هماهنگ کنیم. اگر مخاطب هدفمان را نشناسیم و مشخص نباشد خدمات و محصولات ما برای چه کسانی است یا چرا مردم به آن نیاز دارند، باید دوباره دکسب و کارمان را ارزیابی کنیم.
۲- بهترین بازاریابی برنده است، نه بهترین محصول یا خدمات
ما فقط نمی‌توانیم روی محصولات خود سرمایه گذاری کنیم بلکه باید یک استراتژی درجه یک بازاریابی داشته باشیم. جدا از آن باید بدانیم که بهترین استراتژی در بازاریابی برنده است، نه بهترین محصول یا خدمات. اگر بخواهیم خدمات و اسم ما بالاتر از دیگران نشان داده شود باید هدفمند و خلاقانه حرکت کنیم و صرفا نباید انتظار داشته باشیم که با یکسری اهداف پراکنده به درآمد برسیم. به عنوان یک eCommerce marketer، تنها اپیدمی شدن یک بیماری را دلیل این موضوع نمیبینم که ما بخواهیم از ابزار‌های دقیق برای رسیدن به اهدافمان استفاده کنیم، نه فقط در حال حاضر بلکه همیشه، و قابل قبول نیست که تبلیغاتمان را فقط در مقابل کسانی قرار دهیم که به احتمال زیاد خواهان خدمات ما هستند و از ما خرید می‌کنند. نکته‌ای که ما را در هنگام بازاریابی از رقبایمان پیش میاندازد، فکر کردن در مورد وضعیت فعلی جهان است. در حال حاضر فقط و فقط ایده‌های خلاقانه ماست که سبک زندگی‌های امروزی را تحت تاثیر قرار میدهد. تنها تبلیغات هوشمندانه و خلاقانه ما است که افراد را مجذوب خود می‌کند. فکر کردن به اینکه این بیماری زندگی کدام یک از افراد را تحت تاثیر قرار داده؟ در کدام افراد تاثیر مثبت داشته و در کدام افراد تاثیر منفی؟ این که این بیماری چه احساسی را در آنها ایجاد کرده؟ استفاده از افکار و نگرش‌های جدید برای شما یک فرصت است تا نشان دهید محصول یا خدمات شما به مردم چه کمکی می‌کند تا آنها بر این موضوع غلبه کنند. البته این کار یک نوع هم‌سویی مثبت در زندگی تحت تاثیر COVID است. گرچه برخی از افراد هنوز منتظر برگشتن به گذشته و شرایط عادی هستند تا در آن زمان به کارشان ادامه دهند ولی ما باید با این واقعیت کنار بیایم. اگر تغییر مسیر ندهیم نه تنها به شرایط عادی برنمیگردیم بلکه کار برایمان دشوار تر خواهد شد. فرض کنید شما با جمعی در یک صحرا هستید و هر کدام یک شتر دارید. در جایی ایستادین و شتر‌ها هم نشسته و در حال استراحتند. شما تا زمانی که شتر نشسته است فرصت سوار شدن بر کوهانش را دارید.
اگر قبل از همه این کار را کردین شما نسبت به دیگران زمان بیشتری برای استقرار دارید. کارتان آسان‌تر است و خیالتان راحت تر. ولی افرادی که صبر کرده‌اند و نسبت به شرایط خونسرد بودند، حال باید زحمت فراوانی برای بالا رفتن از شتر بکشند. زمانی مشاهده تبلیغ «stuck at home during lockdown» یک موضوع جدید بود و تازگی داشت و در برخی موارد هم بی معنی بود. اما در همان زمان هم افراد زیادی با این جمله تبلیغ کسب و کارشان را کرده‌اند. بنابراین وظیقه ما است که شرایط را درست کنیم، اما باید در مورد چگونگی انجام این کار خلاق باشیم.
۳- فروشگاه شما برای بقا نیاز به فروش دارد
اگر چه این یک حرف بزرگ و انقلابی نیست که فروشگاه شما باید بفروشد و برای جذب مخاطب همه‌چیز را فراهم کند، اما مسئله‌ای است که بسیاری از فروشگاه‌های اینترنتی نمی‌توانند از پسش بیایند. وظیفه شما به عنوان صاحب یک کسب و کار اینترنتی برداشتن هر مانعی است که مانع خرید مشتریان از فروشگاهتان می‌شود. این موضوع از طراحی فروشگاه اینترنتی شما شروع خواهد شد که ضعف در طراحی آن و UX نبودن فروشگاهتان ضربه سنگینی به شما خواهد زد تا از بنر‌های گرافیکی و مراحل خرید در فروشگاه. موضوع بعدی فروش محصولاتی است که ارزش خرید و سفارش بالایی دارند. این کار باعث کاهش هزینه‌های شما برای بازاریابی می‌شود. واقعیت این است که شما نمی‌خواهید تعداد زیادی از افراد به فروشگاه شما بیایند و دست خالی بیرون بروند. دنیای دیجیتال به سرعت رو به سود‌آوری است. همانطور که قبلا هم گفتیم مشتری‌ها شما را قضاوت می‌کنند، پس اگر نتوانید محصولات مورد نیازشان را فراهم کنید، به سرعت فروشگاهتان را ترک می‌کنند و سراغ فروشگاه دیگری می‌روند. هر چند شما برای اصلاح معایب در فروشگاهتان همیشه آماده هستید تا اگر کسی درخواستی داشت شما سریعا آن را برآورده کنید ولی متاسفانه در این دنیای پر سرعت کسی به ما اجازه اشتباه نمی‌دهد. مردم حاضر نیستند تا ضعف شما را بگویند تا شما آن را پوشش دهید. مردم به دنبال بی عیب‌ترین می‌گردند. در Facebook یا Instagram یک پیج بیزینسی راه اندازی کنید. از مردم بخواهید راجع به شما نظر دهند. از این کار نترسید. چرا که بعضی مواقع این نظرات بی‌رحمانه است. اما به یاد داشته باشید، بازخوردی که در آن می‌گیرید همان چیزی که مخاطب شما هنگام ورود به فروشگاه اینترنتی شما دارد. شما زمان توضیح دادن خودتان با مطالب و نوشته‌های طولانی به مردم را ندارید. مردم شما را از پشت صدها دیوار قضاوت می‌کنند. پس احساسات خود را کنار بگذارید و آن را با خود حمل نکنید. نظرات و عقاید ما در کسب و کار برای مردم مهم نیست. ولی چیزی که مهم است نظرات مردم نسبت به ما است. چرا که باعث اصلاح ما خواهد شد.
و در آخر باید بگوییم که هیچ وقت به اندازه الان فرصتی برای راه‌اندازی یک فروشگاه آنلاین نبوده است، اما هرگز رقابت تا این حد شدید نبوده است، مردم بیش از هر زمانی نیازشان را آنلاین خریداری می‌کنند ولی با توجه به فراوانی فروشگاه‌های آنلاین مردم به سمت خدمات جذاب‌تر می‌روند. اگر خرید آسان و بی‌دردسر را برای مردم فراهم نمی‌کنید، به آنها نشان دهید که چرا به محصولاتتان نیاز دارند و این که محصول شما یک برند معتبر و با اصالت است. مردم می‌توانند شما را قضاوت کنند و به جای دیگری بروند.
